Tấm bia này là một trong những di sản văn hóa quan trọng nhất cần di dời để nhường chỗ cho lòng hồ thủy điện Sơn La.
Để thực hiện dự án này, hàng chục công nhân của công ty vốn là thợ đá lành nghề ở làng đá Ninh Vân, huyện Hoa Lư, tỉnh Ninh Bình, phải làm việc trong gần 2 tháng, cắt tỉa từ khối đá khổng lồ ven bờ sông Đà thuộc địa phận xã Lê Lợi, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu, tách ra được phiến đá mang trong lòng bút tích của nhà Vua, nặng 15 tấn, có kích thước cao 2,2-2,3m, rộng 2,8m và dày 1,15m.
Sau đó đơn vị thi công đã dùng máy cẩu và xe vận tải hạng nặng vận chuyển về khu vực Ủy ban Nhân dân xã Lê Lợi cách đó gần 10km để bảo quản, chuẩn bị lắp đặt sau khi hoàn thành Đền thờ Lê Lợi.
Lịch sử của tấm bia trên ghi rằng, tháng 1/1432, Lê Lợi đem quân đi chinh phạt Đèo Cát Hãn vốn là một tù trưởng ở vùng này dấy binh làm phản theo 2 đường thủy - bộ. Dẹp yên vùng phên dậu của tổ quốc, người Anh hùng dân tộc đã dùng gươm khắc chữ đề thơ vào đá núi ven bờ sông Đà để răn đe những kẻ có mưu đồ làm phản; đồng thời cũng để khẳng định chủ quyền của tổ quốc tại nơi biên ải này.
Ông Trần Văn Khanh, Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần Tu bổ di tích và Thiết bị văn hóa Trung ương là người trực tiếp thực hiện dự án này cho biết, hạng mục di chuyển và làm nhà che bia Lê Lợi nằm trong dự án bảo tồn và phát huy di sản văn hóa lòng hồ Thủy điện Sơn La.
Hạng mục trên có tổng kinh phí 720 triệu đồng, bắt đầu công tác động thổ, khoan cắt tấm bia từ ngày 2/11. Theo phương án ban đầu, việc khoan cắt và di dời tấm bia sẽ tổ chức đồng thời cùng việc xây dựng Đền thờ Lê Lợi cách vị trí cũ khoảng 500m, cao hơn 150m.
Trong đó Đền thờ Vua Lê có kiến trúc truyền thống bằng vật liệu gỗ, mái lợp ngói mũi hài gồm khu đền chính, nhà bia, nhà thủ từ, sân đại lễ, bãi đỗ xe... trên mặt bằng 3.000 - 4.000m2.
Tuy nhiên do công tác làm thủ tục xin cấp đất triển khai chậm, nên hạng mục này phải tách làm 2 phần di dời về nơi bảo quản và xây dựng Đền thờ, lắp đặt cố định. Dự kiến sau một năm nữa mới thực hiện được.
Sau gần 2 tháng thực hiện, đến đúng 18 giờ ngày 29/12, bút tích của nhà Vua Lê Lợi đã được di chuyển đến nơi an toàn trong sự mong đợi của nhân dân xã Lê Lợi. Những tấm bảo vệ mặt bia đóng kín suốt thời gian qua được mở ra trước sự chứng kiến của đại điện Ban quản lý công trình Thủy điện Sơn La, nhà thầu và chính quyền địa phương cho thấy toàn khối đá và phần mặt bia vẫn được giữ nguyên vẹn, không bị nứt nẻ, bút tích vẫn giữ nguyên hiện trạng ban đầu.
Việc di dời thành công bia Lê Lợi là một hạng mục quan trọng, đảm bảo cho công trình Thủy điện Sơn La thực hiện đúng tiến độ tích nước vào tháng 5 và phát điện tổ máy số 1 vào cuối năm 2010./.